DSÖ SSS, önerilen kılavuzun hormon müdahalelerini kapsaması planlandığını ancak cinsiyet uyumsuzluğu olan yetişkinlere yönelik ameliyatları kapsamadığını açıklıyor.

Şöyle diyor: “Kapsam yalnızca yetişkinleri kapsayacak ve çocukların ve ergenlerin ihtiyaçlarına hitap etmeyecek, çünkü incelemede çocuklar ve ergenlere yönelik kanıt temeli sınırlı ve değişken.” (WHO, 2024) Ancak yetişkinlere yönelik kanıt temeli de aynı derecede eksiktir.

Genç yetişkinleri veya yetişkinleri kapsayan nüfusa dayalı çeşitli kayıt çalışmaları, hormonları içeren tıbbi cinsiyet müdahalelerinin ruh sağlığını iyileştirmediği ve daha da kötüleştirebileceği sonucuna oybirliğiyle varmıştır.

Amerika Birleşik Devletleri: Bir karşılaştırma grubu için cinsiyet tanısı konan 3.573 genç ve cinsiyet uyumlu 6.603 kardeş üzerinde yapılan büyük, kontrollü bir ABD askeri kayıt çalışması, cinsiyet tanısı konulan ve ortalama 18 yaşında olan gençler arasında çapraz seks hormonları, psikiyatrik ilaç kullanımı ve psikoterapi ziyaretleri arttı. Araştırma sırasında cinsiyet tanısı alan gençlerin yüzde 75’i psikiyatrik ilaç kullanırken, cinsiyet ilacı kullananların yüzde 89’u psikiyatrik ilaç kullanıyordu. Araştırmacılar şunları söyledi: “Bulgular, zihinsel sağlık bakımı ziyaretlerinde önemli bir değişiklik olmadığını ve potansiyel kafa karıştırıcı faktörlere göre ayarlama yapıldıktan sonra cinsiyet onaylayan farmasötik tedavi sonrasında psikotrop ilaç kullanımının arttığını gösterdi. Sonuçlar, cinsiyet onaylayıcı bakımın ardından ruh sağlığı belirtilerinde iyileşme olduğunu gösteren yetişkin ve ergen öz bildirim anketi araştırmasıyla tutarlı değil. (s. 1450) Araştırmacılar endişeyle şunu buldu: “Akıl sağlığı hizmetlerinde en belirgin artışlar uyum, kaygı, ruh hali, kişilik, psikotikbozukluklar ve intihar düşüncesi/intihar girişimindeydi.” (Özet, s. 1447-1448) Hormon tedavisinden sonra ruh sağlığı ve intihar eğilimi kötüleşti. (Hisle-Gorman ve diğerleri, 2021)

Amerika Birleşik Devletleri: Aynı ABD askeri sicil veri setini kullanan ilgili bir araştırma, “muvazzaf görevdeki çocuklar ve eşler, emekli ve ölen askeri üyeler” olarak tanımlanan 952 trans kişiyi takip etti. Cinsiyet uyuşturucularına başladıktan sonraki 4 yıl içinde, genel olarak %30’un (cinsiyet uyuşturucularına 18 yaşından önce başlayan gençlerin %26’sı ve 18 yaşından sonra başlayanların %36’sı) askeri silahlara sahip olmalarına ve kullanmaya devam etmelerine rağmen, cinsiyet uyuşturucularını almayı bıraktıkları ortaya çıktı. diğer endişeler için sağlık sigortası. (Roberts ve diğerleri, 2022) Hangi nedenle olursa olsun cinsiyet uyuşturucularını bırakmış olsalar da, bedenleri ve ruh sağlıkları zaten zarara maruz kalmış ve potansiyel olarak kalıcı sonuçlar doğurmuştu.

Danimarka: Bu yüzyılın ilk 21 yılı boyunca merkezi bir cinsiyet merkezinde cinsiyet tanısı alan herkes (3.812) ve eşleştirilmiş kontroller (38.120) üzerinde yapılan ulusal, kontrollü bir kayıt çalışması, ciddi psikiyatrik teşhis oranlarının yüksek kaldığını ortaya çıkardı. Takip süresi boyunca psikiyatrik ilaç kullanımı arttıkça psikiyatrik bozukluklarda azalma eğilimi görüldü. Cinsiyet müdahaleleri psikiyatrik bozuklukları tedavi etseydi, psikiyatrik ilaç kullanımı azalacaktı. Çoğunluk hormon tedavisi gördü (%55), çok az bir kısmı da cinsiyet onaylayıcı ameliyat (%20) aldı. (Glintborg ve diğerleri, 2023)

Finlandiya: Finlandiya’da toplumsal cinsiyet hizmetlerine başvuran her yaştan kişiyle ilgili geniş (3.665 cinsiyet tanısı konmuş birey ve 29.292 kontrol), 23 yıllık boylamsal (ortalama takip süresi 6 yıla yakın ve maksimum 26 yıl), ulusal kayıt çalışması şu sonucu buldu: “Manifesto psikiyatrik” tıbbi GR’ye (cinsiyet yeniden ataması) bakılmaksızın ihtiyaçlar devam etmektedir. (Özet) Tıbbi cinsiyet müdahalesi alan %38’in en sık yaptığı tıbbi müdahale çapraz cinsiyet hormonları (%37 hormon, %11 genital cerrahi) idi. Cinsiyete yönelik tıbbi müdahalelerden sonra psikiyatrik bozukluklar arttı veya farklı olmadı. Araştırmacılar kendi çalışmalarından ve ABD Hisle-Gorman ve ark. (2021) yukarıda bildirilen çalışmada şöyle diyor: “Onların ve bizim bulgularımız, tıbbi GR müdahalelerinin cinsiyet sıkıntısı yaşayan insanlar arasındaki psikiyatrik morbiditeyi çözdüğünü öne sürmüyor.” (Kaltiala ve diğerleri, 2023, s. 6)

İsveç: 30 yıl boyunca cinsiyet tanısı konmuş 324 yetişkin (ve 3240 kontrol) üzerinde yapılan bir ulusal kayıt çalışması, psikiyatrik bozuklukların genel popülasyondaki eşleştirilmiş akranlara göre yaklaşık 3 kat daha yüksek bir oranda devam ettiğini ve tamamlanmış intihar oranının 19 kat daha yüksek olduğunu ortaya çıkardı. Araştırmacılar şunları söyledi: “Ancak bu çalışmada, psikiyatrik hastaneye yatıştaki artan risk, cinsiyet değiştirmeden önce psikiyatrik hastaneye yatış için gerekli ayarlamalar yapıldıktan sonra bile devam etti.” (Dhejne ve diğerleri, 2011, s. 6, dipnot alıntıları çıkarılmıştır) Tüm hastalara hem çapraz cinsiyet hormonu hem de ameliyat uygulandığı için bu tedaviler için ayrı sonuçlar mevcut değildi. Ayrıca bu çalışmada, bu tıbbi müdahaleler olmasaydı sonuçların daha kötü olup olmayacağını bize bildirecek, hormon veya ameliyat geçirmemiş, cinsiyet tanısı almış yetişkinlerden oluşan bir karşılaştırma grubu da yoktu. Daha sonra İsveç’te yapılan bir kayıt çalışması kısmi bir yardım sağladı.

İsveç: 2015 yılında İsveç’te cinsiyet tanısı alan tüm kişiler (2.679) üzerinde yapılan bir kayıt çalışması, akıl sağlığı ziyaretlerinde veya psikiyatrik ilaç reçetelerinde ameliyat olanlar (%38) ile almayanlar (%62) arasında hiçbir fark bulamadı. 2 ciddi intihar girişiminin ardından depresyon veya anksiyete veya hastaneye kaldırılma. Hormon alan ve almayanlar için aynı tür bir karşılaştırma yapılmadı. Ergenler hormon tedavisi görebilir ancak 18 yaşından önce ameliyat olamazlar; dolayısıyla bazı veriler hem yetişkinleri hem de ergenleri kapsamaktadır. Araştırmacılar, orijinal yayınlanmış versiyonlarına yönelik eleştirilere yanıt olarak verilerini yeniden analiz ettiler ve yeniden yayınladılar. (Branstrom ve Pachankis, 2019; 2020a; 2020b)

Bu çeşitli kayıt çalışmalarının araştırmacıları, yetişkinlerin ruh sağlığına veya çapraz cinsiyet hormonu alan yetişkinlerin ruh sağlığına ilişkin sonuçların, diğer yaşlardaki cinsiyet uyumsuzluğu olan bireyler için diğer sonuçlardan daha iyi olduğunu öne sürmedi.

Olumlu tedavi, olumlu yaklaşımın biyolojik bir durum olarak gördüğü duruma yönelik biyolojik tedavidir. Yani, cinsiyet olumlayıcı muamele genellikle uyumsuz cinsiyet kimliğinin biyolojik olarak belirlendiği veya doğuştan geldiği, dolayısıyla kişinin doğası gereği ve silinmez bir şekilde kim olduğu bakış açısına dayanır. Bu bakış açısı hiçbir zaman bilimsel olarak kanıtlanmamıştır ve bunu destekleyen profesyonel bir fikir birliği yoktur. Endokrin toplumlarının küresel konsensüs beyanı, cinsiyeti uyumsuz insanların beyinlerinin, cinsiyeti uyumlu insanların beyinlerinden farklı olduğuna dair tutarlı bir kanıt bulunmadığını söylüyor. Cinsiyet uyumsuzluğuna ilişkin herhangi bir biyolojik işaret bulunmadığını söylüyor; bu, başka bir kişinin bir kişinin beynine bakarak veya biyolojik bir test yaparak uyumsuz cinsiyet kimliğine ilişkin bulabileceği biyolojik hiçbir şeyin bulunmadığı anlamına geliyor. Genellikle konjenitaladrenal hiperplazi (CAH) olarak bilinen cinsel gelişim bozukluğuna sahip kadınlar üzerinde yapılan araştırmaları göz önünde bulundurarak, doğum öncesi hormonların cinsiyet uyumsuzluğuna yol açabileceğine dair bir hipotez bulunduğunu belirtiyor. Ancak küresel fikir birliği beyanı, KAH’lı kadınların %95’inin kendisini kadın olarak tanımladığına işaret ediyor. Genellikle cinsiyet uyumsuzluğu göstermezler. Biyolojik olarak belirlenmiş bir bakış açısına sahip olmak yerine, küresel fikir birliği beyanı şöyle diyor: “Cinsiyet kimliğinin yapısı ve ilgili cinsiyet kimliği gelişimi teorileri, biyopsikososyal gerçekliği öncekinden daha iyi temsil edeceğini umarız daha yüksek derecede karmaşıklığın farkına varır. (Lee ve ark., 2016, s. 168) Amerikan Psikiyatri Birliği Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı, Beşinci Baskı, Metin Revizyonu, (2022) da benzer ifadelerde bulunmaktadır. Şöyle diyor: “Genel olarak bakıldığında, mevcut kanıtlar, DSD [cinsel gelişim bozukluğu] olmaksızın cinsiyet hoşnutsuzluğunu, merkezi sinir sistemiyle sınırlı bir interseksüellik biçimi olarak etiketlemek için yetersizdir.”(APA, DSM-5-TR, 2022, s. 517) Yani, cinsiyet uyumsuzluğu karşı cinsin beynine sahip olmaktan veya karşı cinse daha çok benzeyen bir beyne sahip olmaktan kaynaklanmaz. Daha ziyade, “Biyolojik faktörlerin, psikolojik ve sosyal faktörlerle etkileşim içinde cinsiyet gelişimine katkıda bulunduğu görülüyor.” (s. 511) Bu tıp toplulukları cinsiyet uyumsuzluğunun biyolojik, psikolojik ve sosyal etkilerin karışımından ortaya çıktığını söylüyor.

Cinsiyet uyumsuzluğunun doğuştan gelen açıklamasının aksine, uluslararası düzeyde birçok çalışma, psikiyatrik durumların genellikle cinsiyet uyumsuzluğunun başlangıcından önce geldiğini ve bu nedenle buna neden olabileceğini buldu. (Becerra-Culqui ve diğerleri, 2018; Kaltiala ve diğerleri, 2015; Bechard ve diğerleri, 2017; Kozlowska, McClure ve diğerleri, 2021 ile birlikte ücretsiz makale Kozlowska, Chudleigh ve diğerleri, 2021) Bu psikiyatrik durumlar yatkınlık yaratabilir Cinsiyet uyumsuzluğunu hızlandırmak veya sürdürmek. Psikiyatrik durumlar psikiyatrik tedavilerle uygun şekilde tedavi edilir. Çapraz seks hormonları bu psikiyatrik durumlar için kabul edilen bir tedavi değildir. Cinsiyet hoşnutsuzluğuna zemin hazırlayan veya sürdüren psikiyatrik durumların tedavi edilmesinin, cinsiyet hoşnutsuzluğu olan bireylerin bedenlerinde daha rahat olmalarına yardımcı olması beklenebilir. Cinsiyet hoşnutsuzluğunu cinsiyet uzmanı tedaviler yerine psikoterapi ve psikiyatri ile tedavi etme konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Hükümetin sağlık otoritelerinin çocuklar ve ergenler için psikoterapiye ve eşlik eden hastalıkların tedavisine giderek daha fazla öncelik verdiği göz önüne alındığında, bu tedavi yaklaşımına ilişkin araştırmaların artması beklenebilir. (Finlandiya: COHERE, 2020; Birleşik Krallık: NHS, 2022; İsveç: SEGM, 2022; NBHW, 2022)

Bazı geçişten arındırıcılar, cinsiyet uyumsuzluklarının travma veya zihinsel sağlık durumundan kaynaklandığını gördüklerini bildirdi. Cinsiyet tıbbi müdahaleleri bunlara yardımcı olmadı. Klinisyenlerin bu nedenleri araştırmaması ve tedavi etmemesi nedeniyle hayal kırıklığını dile getirdiler. Bazıları bu tedaviyi şimdi istiyor. (Vandenbussche, 2021; Littman, 2021)

Terapistler cinsiyet hoşnutsuzluğunun ortaya çıktığı bağlamı keşfedebilirler. Bu halihazırda keşif terapistleri (NHS İngiltere, 2022; Birleşik Krallık Psikoterapi Konseyi, 2023; Ayad ve diğerleri, 2022, GETA klinik kılavuzu), psikanalistler (Zucker ve diğerleri, 2012; Evans 2020; 2023; Evans & Evans) tarafından yapılmaktadır. , 2021a; 2021b) ve geçişten arındırılmış kişinin veya cinsiyet uyumsuzluğu olan kişinin, cinsiyet uyumsuzluğuna yol açtığını düşündükleri travmayı veya zihinsel sağlık koşullarını keşfetme arzusuna açık olan terapistler (IFTCC, 2023; ACPP, 2023, geleneksel cinsiyet uyumsuzluğu olan hastalar için uygun standartlar ve kılavuzlar) Hıristiyan dini; Haynes, periyodik olarak güncellenen, destekleyen meslek kuruluşlarının uluslararası listesi).

Yetişkinlerde cinsiyet hoşnutsuzluğunu hormonlarla tedavi etmek için olumlu bir kılavuz geliştirmek erken ve bilimsel olarak temelsiz olacaktır. Cinsiyet uyumsuzluğu olan yetişkinler ve geçişten uzaklaşanlar, cinsiyet uyumsuzluklarının ortaya çıktığı bağlamı araştıran ve eşlik eden psikiyatrik hastalıkları tedavi eden terapiye erişim sahibi olmalıdır.

Dr Laura Haynes, PhD
Başkanı: IFTCC Bilim ve Araştırma Konseyi

Kaynak:

Bu haber ‘’Internaiıonal Foundation For Theraprutic & Counselling Choice’’ sitesinde 31 Ocak 2024 tarihinde Dr. Laura Haynes, PhD tarafından yayınlanmıştı